Κριτική

Ο «άγνωστος» Πλωτίνος Ροδοκανάκης

Το πρόσωπο αλλά και το συγγραφικό έργο του Πλωτίνου Ροδοκανάκη σ’ ελάχιστους αναγνώστες είναι γνωστό. Δεν θα τον «γνώριζε» κανείς ίσως στον τόπο του, εάν δεν υπήρχε ο «λοξός» συγγραφέας Τέος Ρόμβος ο οποίος επί χρόνια αναζήτησε με επιμονή στοιχεία της βιογραφίας αλλά και των αναρχικών του δράσεων ανά τον κόσμο. Καρπός αυτών των αναζητήσεων υπήρξε το βιβλίο που αρχικά εκδόθηκε το 2005 από τις εκδόσεις Ηλέκτρα και τώρα (που εξαντλήθηκε) επανακυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πανοπτικόν του Κώστα Δεσποινιάδη. Ξέρουμε ότι ο Πλωτίνος Ροδοκανάκης, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1828, δεν ξέρουμε όμως πού πέθανε και πώς. Ο πατέρας του πάντως πέθανε κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, όποτε ο Πλωτίνος με την Αυστριακή μητέρα του εγκαταστάθηκαν στη Βιέννη όπου και σπούδασε Ιατρική. Παράλληλα με τις ιατρικές σπουδές, μελέτησε Πολιτική Φιλοσοφία και επηρεάστηκε βαθιά από τις ιδέες των Χέγκελ, Σαιν Σιμόν, Προυντόν και Φουριέ. Το 1861 εγκαταστάθηκε στο Μεξικό με σκοπό να εφαρμόσει τις ιδέες του σοσιαλισμού για τις οποίες αγωνίστηκε με συνέπεια επί 25 χρόνια. Στη χώρα αυτή ο Πλωτίνος Ροδοκανάκης μπόλιασε ιδέες που αλλού δύσκολα γίνονταν κατανοητές. Η δράση και η ζωή του θα φωτίζουν το όραμα για Ισότητα και Δικαιοσύνη των ξεχασμένων της μεξικανικής γης, δίπλα σ’ εκείνες του θρυλικού ήρωα Εμιλιάνο Ζαπάτα, στο όνομα του οποίου εξεγείρονται ακόμα και σήμερα οι καταπιεσμένοι της Λατινικής Αμερικής.

δρόμος της ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ  φ. 383 – 25/11/2017

 

 «Πλωτίνος Ροδοκανάκης ένας Έλληνας Αναρχικός» 

Να θυμόμαστε τους πρωτοπόρους…

του ΠΕΤΡΟΥ ΜΑΝΤΑΙΟΥ 

«Μόνο στη Γαλλία υπάρχει μια τέτοια πόλη, το Παρίσι, που μέσα του συνυπάρχουν και ανθούν όλοι μαζί οι ευρωπαϊκοί πολιτισμοί κι ολόκληρη η ευρωπαϊκή ιστορία, και σε τακτά χρονικά διαστήματα ξεσπούν ηλεκτρικές εκκενώσεις κάτω από τις οποίες ένας ολόκληρος κόσμος σείεται και δονείται. Μια πόλη της οποίας οι κάτοικοι συνδυάζουν το πάθος της απόλαυσης με το πάθος του ιστορικού γίγνεσθαι όπως κανένας άλλος λαός»…

Έγραφε το 1848, χρονιά των μεγάλων -παρισινής αφετηρίας- ευρωπαϊκών επαναστάσεων και της έκδοσης του «Κομμουνιστικού Μανιφέστου», ο νεαρός, 28χρονος τότε, Φρειδερίκος Ενγκελς, σ’ ένα εμπνευσμένο κείμενο, ύμνο στη Γαλλία του κρασιού και στο Παρίσι της εξέγερσης, που δημοσιεύτηκε …μισόν αιώνα μετά, το 1898, στην εφημερίδα «Neue Zeit». Περιέχεται, μαζί με πολλά ακόμα πειστήρια εκείνης της εποχής (Μάρτιος ήταν και τότε, όταν λαμπάδιασε η Ευρώπη από τις εξεγέρσεις), στην πολύτιμη βιογραφία του Τέο Ρόμβου «Πλωτίνος Ροδοκανάκης – «Ενας Ελληνας αναρχικός»», εκδ. «Ηλέκτρα», πρόλογος Περικλή Κοροβέση…

Σκιαγράφηση της προσωπικότητας, της ζωής και της εποχής μιας, κατά τον συγγραφέα, «από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες του ελευθεριακού και αναρχικού κινήματος του 19ου αιώνα». Αθηναίος, γόνος μεγάλης οικογένειας του Αιγαίου, δευτεροξάδελφος του Ροΐδη, που σπούδασε Ιατρική στο Βερολίνο, Φιλοσοφία στο Παρίσι και μετανάστευσε το 1861 στο Μεξικό, όπου διέδωσε τον προυντονικό κοινωνισμό, τις θέσεις του Φουριέ για την «τέλεια κοινωνία», τον κοινοβιακό «σαινσιμονισμό»… έως το 1886 που χάνονται τα ίχνη του…

Μέρες δεινών επιπτώσεων του …συστήματος «παγκοσμιοποίηση», με το Παρίσι (και άλλες 159 γαλλικές πόλεις!) πάλι επί ποδός, για το (θεμελιώδες) δικαίωμα στην εργασία, προπαντός των νέων, να μην ξεχνάμε και τους πρωτοπόρους…  

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 22/03/2006

 

«Δώστε μας τα κλεμμένα όνειρα…

της ΙΩΑΝΝΑΣ ΣΩΤΗΡΧΟΥ 

*** Ας μιλήσουμε για κάποιον άλλον μεγάλο Ελληνα, άγνωστο στην Ελλάδα, πρωτεργάτη όμως του εργατικού και αγροτικού κινήματος στο Μεξικό *** Ο Πλωτίνος Ροδοκανάκης, Ελληνας γιατρός που πήγε στο Μεξικό, μπολιασμένος με τις αναρχικές – κοινωνιστικές ιδέες που έλαμπαν πριν από ενάμιση αιώνα στην Ευρώπη, προσέφερε αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες του στους φτωχούς ιθαγενείς, ίδρυσε σοσιαλιστικούς ομίλους και λέσχες κοινωνιστών φοιτητών μετέπειτα επαναστατών *** «Κοσμοπολίτες της καρδιάς, είμαστε πολίτες των χωρών όλων, πατρίδα μας είναι ολόκληρος ο κόσμος και οι άνθρωποι παντού είναι αδέλφια μας. Η Γη είναι η κοινή κληρονομιά των θνητών και το ανθρώπινο γένος θα ευτυχήσει όταν δεν θα υπάρχουν πια ούτε σύνορα ούτε τείχη» είναι μερικά από τα λόγια σε ομιλία του το 1876, τρία χρόνια πριν γεννηθεί ο Εμιλιάνο Ζαπάτα *** Σημαντική η σχετική μελέτη του Τέου Ρόμβου, που εκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Ηλέκτρα», γι’ αυτήν τη μοναδική προσωπικότητα που αφιέρωσε τη ζωή του στην «ιερή ιδέα» της ελευθερίας, της ισότητας, της αδελφοσύνης…

    ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 13/3/2006

 

Ουτοπία, γλυκιά δημιουργία  

του ΚΩΣΤΑ ΣΑΡΡΟΥ

Για κάθε ύπαρξη -φανερή ή αθέατη- υπάρχει, νομίζω, μια εικόνα μέσα στην οποία μπορεί να εντοπιστεί και να αποτυπωθεί η ουσία της – μέρος ή όλον.

Διαβάζω τον βίο του παντελώς άγνωστου στην καθ’ ημάς Βιβλιογραφία και τις σχετικές αναδιφήσεις Πλωτίνου Ροδοκανάκη (κλώνου παλαιάς ιστορικής οικογένειας με ρίζες Βυζαντινές και χιακές) και νομίζω πως δεν είναι και μεγάλη έλλειψη που δεν έχουμε ούτε μία ξεφτισμένη δαγκεροτυπία με τη μορφή του, έστω ένα βιαστικό σκίτσο αυτού του αφανούς αναρχικού με το σπουδαίο, διεθνούς σημασίας έργο.  

Κοινωνικός στοχαστής, φιλόσοφος του αναρχισμού, συγγραφέας θεωρητικών έργων και πυκνός αρθρογράφος, διανοούμενος με ισχυρές προσλήψεις, γιατρός με ανησυχίες που γιάτρευε τους πολλούς με τα αισθήματά του κι όχι με τα χρήματα τους, αυτός ο «κοσμοπολίτης της καρδιάς» αποκτά μια ένθεση ουσίας και μορφής μέσα σε μία «θεία» εικόνα που του εξασφάλισε η μεστή αφήγηση του Τέου Ρόμβου.

Ναι, μέσα στον πίνακα του Γκρέκο «Ο άγιος Φραγκίσκος σε έκσταση», δίπλα στον άγιο πατέρα των πτωχών και αρνητής του χρήματος, τον διοργανωτή κοινοβιακών καταστάσεων, χωράει θαυμάσια η εικόνα του νέου άντρα, που σε έξαρση του δικού του οράματος αποχωρεί το 1861 από τη γερασμένη Ευρώπη να αρδεύσει μια διψασμένη γη. Εκείνη τη διαρκώς εξεγερμένη, την πάντοτε κλεμμένη, καταδυναστευμένη και ξεπουλημένη γη του Μεξικού, με χυμούς κάθε επαναστατικής ιδέας και θεωρίας, κάθε ελευθεριακής δραστηριότητας, ώστε να αποκτήσει η ζωή σ’ αυτόν τον μυστηριακό, αρχέγονο και αντιθετικό τόπο αν όχι την αόρατη ουσία της επαληθευμένης «ουτοπίας» που καταργεί τη δυστυχία, μία ανεκτή ανθρώπινη μοίρα έστω.

Ο μαθητής του Προυντόν, του Φουριέ κ.ά., ο θεμελιωτής του αναρχισμού σ’ αυτήν τη χώρα, υπήρξε άτομο για το οποίο εμείς ελάχιστα ξέρουμε. Αλλά η οντότητά του, η εκστασιασμένη απ’ το όραμα της κοινωνικής δράσης και προσφοράς, ο δραστήριος κοινωνιστής προκύπτει ολοζώντανος και αξιαγάπητος σ’ αυτήν την αφήγηση του Ρόμβου που ανασύνθεσε μυθιστορηματικά τη ζωή του, «υποψιασμένος για τη διαδρομή της» και ακολουθώντας τα «αόρατα ίχνη» της σε πολλούς τόπους και μνήμες.

 Κυριακάτικη «Ε»

 

 Πλωτίνος Ροδοκανάκης – Ένας έλληνας αναρχικός,

του ΑΝΔΡΕΑ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ

Iατρού – Pευματολόγου 

Μας είναι γνωστές μέχρι σήμερα πολλές βιογραφικές προσπάθειες χιακών προσωπικοτήτων. Κάποιες μάλιστα από αυτές επιχειρούν με επιτυχία να καταγράψουν τη διαδρομή γνωστών οικογενειών της διασποράς, που συνδέονται με χαλαρό, ή στενό δεσμό με το Νησί μας. Πρόσφατα, τέτοιες προσπάθειες αφορούσαν τις οικογένειες Φραγκιάδη, Χωρέμη, Μπενάκη, Σαλβάγου κ.α.

Την προσέγγιση όμως, με τρόπο εξαιρετικά ενδιαφέροντα, μιας χαρισματικής και άγνωστης προσωπικότητας, χιακής καταγωγής, κατάφερε ο συγγραφέας Τέος Ρόμβος με το βιβλίο του «Πλωτίνος Ροδοκανάκης – Ένας έλληνας αναρχικός» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Ηλέκτρα».

Ο συγγραφέας του βιβλίου, μια επίσης ενδιαφέρουσα προσωπικότητα όπως και του βιογραφούμενου, γεννήθηκε στην Αθήνα τα χρόνια του εμφύλιου, έγινε πολίτης του κόσμου και αφού έζησε σε πολλές χώρες, κατέληξε στη Σύρο, όπου ζει και εργάζεται σήμερα. Εντυπωσιασμένος από την προσωπικότητα του Πλωτίνου Ροδοκανάκη, αναζήτησε υλικό με τρόπο επίπονο και χρονοβόρο, κάνοντας την έρευνα αυτή, όχι μια απλή αναζήτηση στοιχείων, αλλά σκοπό ζωής για χρόνια.

Όμως τι ενδιαφέρον παρουσιάζει η ζωή αυτού του άγνωστου σε μας Xιώτη της διασποράς, του Πλωτίνου Ροδοκανάκη;

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1828, σπούδασε Ιατρική στη Βιέννη και αργότερα στο Βερολίνο (1847-49). Το 1857 μετακομίζει στο Παρίσι, όπου και διαμένει για τέσσερα χρόνια. Το 1861 μεταναστεύει στο Μεξικό. Εκεί αναπτύσσει πλούσια κοινωνική και πολιτική δράση και γίνεται γνωστός σαν ο πρωτοπόρος οραματιστής του αναρχισμού στη χώρα.

Στο βιβλίο παρουσιάζεται με άψογο τρόπο, παράλληλα με την πορεία του μεγάλου ιδεολόγου, το κοινωνικό και πνευματικό κλίμα της κάθε ιστορικής περιόδου, αλλά και του κάθε χώρου που έζησε κατά την περιήγησή του στις μεγάλες πόλεις της Εσπερίας. Παρατάσσονται όλα τα πρωτοπόρα ιδεολογικά ρεύματα της εποχής και η έλξη που άσκησαν αυτά στον Πλωτίνο Ροδοκανάκη. Κυρίαρχη θέση αναμφισβήτητα κρατούσαν οι ιδέες του Φουριέ και του Προυντόν.

Ενθαρρυμένος λοιπόν από τα ελπιδοφόρα μηνύματα της νέας διακυβέρνησης του Μεξικού από τον μεταρρυθμιστή πρόεδρο Μπενίτο Χουάρες, φθάνει στη Βέρακρουζ το 1861. Αρχικά ταξίδεψε για να γνωρίσει τη χώρα. Βλέποντας λοιπόν από κοντά την εξαθλίωση των χωρικών και τις ελεεινές συνθήκες δουλοπαροικίας των ιθαγενών, αποφασίζει να δράσει με κάθε τρόπο για να ανατρέψει την κατάσταση. Εγκαθίσταται κοντά στην πόλη του Μεξικού, στην αγροτική περιοχή του Τσάλκο και εκεί ασκεί αρχικά την ιατρική, εφαρμόζοντας αφιλοκερδώς την ομοιοπαθητική. Ήταν η πρώτη πρωτοπόρα δράση του Πλωτίνου στο Μεξικό. Τότε γράφει και δημοσιεύει και την πρώτη μελέτη του δημοσιοποιώντας τις σοσιαλιστικές ιδέες του, προτείνοντας την αυτοοργάνωση των εργατών. Γίνεται έτσι θανάσιμος εχθρός του θρησκευτικού φανατισμού και της φεουδαρχικής αριστοκρατίας.

Στη συνέχεια ιδρύει Σχολή για τους αναλφάβητους και οργανώνει την «Ομάδα Κοινωνιστών Φοιτητών», η οποία εξέθρεψε πολλές ηγετικές φυσιογνωμίες του εργατικού κινήματος του Μεξικού. Ιδρύει επίσης τον «Μυστικό Πολιτικό Όμιλο» και αλληλοβοηθητικούς συνδέσμους εργατών. Το 1865 οργανώνει την πρώτη εργατική απεργία στη μεξικανική ιστορία.

Οι ιδέες του εμπνέουν τον Χούλιο Λόπεζ Τσάβες, ηγέτη της αγροτικής επανάστασης του 1868 – 1869, ο οποίος ήταν «πνευματικό του τέκνο».

Το 1870 ιδρύει τον «Μεγάλο Κύκλο των Εργατών του Μεξικού» (πρώτη μεξικανική συνδικαλιστική οργάνωση) και τον επόμενο χρόνο κυκλοφορεί την εφημερίδα «El Socialista». Στην εφημερίδα αυτή θίγονται για πρώτη φορά ζητήματα συνθηκών εργασίας των γυναικών και των ανηλίκων Το 1874 εκδίδει την εβδομαδιαία φιλοσοφική επιθεώρηση «Ο Κρανιοσκόπος», ως «φρενολογικό και επιστημονικό περιοδικό».

Από το 1876 γράφει συνεχώς δοκιμιακού χαρακτήρα κείμενα, πολλά από τα οποία έχουν ενδιαφέρον μέχρι σήμερα. Υπεστήριξε για παράδειγμα πως ο κοινωνισμός ταιριάζει απόλυτα με τη διδασκαλία του ευαγγελίου και πως αυτός και οι ομοϊδεάτες του ήταν στην ουσία οι συνεχιστές των πρώτων χριστιανών. (Χριστιανικός κοινωνισμός: ρεύμα ζωντανό στη Λατινική Αμερική μέχρι σήμερα)

Το 1881 μάχεται για την εισαγωγή της Ψυχολογίας ως ξεχωριστού μαθήματος στην Εθνική Προπαρασκευαστική Σχολή του Μεξικού και την αντιμετώπισή της έτσι ως ανεξάρτητου επιστημονικού αντικειμένου.

Η τελευταία αναφορά στο όνομα του Πλωτίνου Ροδοκανάκη ήταν σε ημερολόγιο του 1886. Δεν γνωρίζουμε ούτε το χρόνο, ούτε τον τόπο θανάτου του. Έφυγε φτωχός και αφανής, φροντίζοντας να μην αφήσει ούτε φωτογραφία του.

Με το βιβλίο του αυτό ο Τέος Ρόμβος μας κάνει γνωστό ένα χιακής καταγωγής πρωτοπόρο επιστήμονα, διανοητή και κοινωνικό εργάτη του 19ου αιώνα. Με την επίπονη εργασία του κατάφερε να αναδείξει μέσα στο ιστορικό πλαίσιο την εποχής, την πορεία ενός πολίτη του κόσμου, στην σκέψη του οποίου χρωστάμε πολλά.  

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΧΙΟΥ «ΑΛΗΘΕΙΑ» 05/01/2006

 

 

Τέος Ρόμβος, Πλωτίνος Ροδοκανάτης ένας Έλληνας Αναρχικός,

Μια μικρή βιβλιοπαρουσίαση (*)

 Ο Τέος Ρόμβος, μετά από πολυετή έρευνα πάνω στην πολιτική και κοινωνική δράση του Πλωτίνου Ροδοκανάτη, εξέδωσε αυτό το βιβλίο μέσα από το οποίο παρουσιάζονται οι οικογενειακές ρίζες του Πλωτίνου Ροδοκανάτη και το πολιτικό περιβάλλον της εποχής στην οποία μεγάλωσε και δραστηριοποιήθηκε (δεύτερο μισό του 19ου αιώνα) ως αγωνιστής και ένας από τους θεμελιωτές του αναρχικού κινήματος.  

Ο συγγραφέας, μέσω μυθιστορηματικής προσέγγισης, κατορθώνει να συνδέσει το δύσκολο παζλ της περιπλάνησης του Πλωτίνου Ροδοκανάτη από την Ελλάδα στην Ευρώπη και, στη συνέχεια, στο Μεξικό. Η μεγαλύτερη εστίαση της όλης έρευνας και παρουσίασης του Τέο Ρόμβου σημειώνεται στο Μεξικό, όπου ο Πλωτίνος Ροδοκανάτης άφησε ως παρακατηθήκη ένα μεγάλο έργο τόσο στο επίπεδο των πολιτικών ελευθεριακών ιδεών όσο και στο επιστημονικό κλάδο της ομοιοπαθητικής ιατρικής.  

Πέρα από το καθεαυτό ιστορικό του ενδιαφέρον, το βιβλίο πρέπει να διαβαστεί γιατί μπορούμε να μελετήσουμε τις θέσεις των αναρχικών της εποχής και να βγάλουμε τα απαραίτητα συμπεράσματα για τις θέσεις και τις δραστηριότητες του σήμερα. Ο αναρχισμός δεν εμφανίστηκε τις τελευταίες δεκαετίες και δεν έχει να κάνει με μία χώρα, αλλά έχει παγκόσμια ιστορική συνέχεια από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα. Επιβάλλεται να κάνουμε αυτή την επισήμανση, γιατί κράτος και αφεντικά παίζουν τον πολυσχιδή τους ρόλο για να αποκόψουν κάθε ιστορική σύνδεση των αναρχικών ιδεών του σήμερα με τα επαναστατικά κινήματα του παρελθόντος και να εδραιώσουν το καπιταλιστικό ιεραρχικό μοντέλο οργάνωσης της κοινωνίας τροφοδοτώντας, μεταξύ άλλων, θεωρίες περί του «τέλους της ιστορίας» κ.λπ.  

Υ.Γ. Και μια λεπτομέρεια: Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί το επώνυμο Ροδοκανάκης αντί Ροδοκανάτης, θέλοντας μάλλον να συνδέσει ώς ένα βαθμό τις οικογενειακές ρίζες του Πλωτίνου με την αριστοκρατική οικογένεια των Ροδοκανάκηδων. Εδώ χρησιμοποιούμε το επώνυμο Ροδοκανάτης, κάτι που κάνει και το Ελευθεριακό Ιστορικό Αρχείο σε αντίστοιχες μελέτες του, γιατί αυτό χρησιμοποιεί ως επώνυμο ο ίδιος ο Πλωτίνος. Επιπλέον όμως, εκτιμούμε ότι ο Πλωτίνος επαναφέρει το γνήσιο επώνυμο της οικογένειας Ροδοκανάκη, το οποίο έχει εργατική προέλευση και σχέση με τους κατασκευαστές των κανατών των προηγούμενων αιώνων.  

(*) Η παρούσα βιβλιοπαρουσίαση είναι από το τεύχος 7 του περιοδικού «Μαύρα Γράμματα» που εκδίδει στην Πάτρα η Ομοσπονδία Αναρχικών Ελλάδας (ΟΑΕ).

http://www.anarkismo.net/article/3080

ΠΛΩΤΙΝΟΣ ΡΟΔΟΚΑΝΑΚΗΣ: Ο πρίγκηπας των ιδεών που ποτέ δεν επεζήτησε γήινους τίτλους!

 του Κ. Κριτσίνη

Θ’ αναφερθούμε σε κάποιες γενεαλογίες, ξεφυλλίζοντας κάποια ελληνικά «Libro d’ Οrο», όπως το κάνει ο Τέος Ρόµβος, συγγραφέας του βιβλίου  «Πλωτίνος Ροδοκανάκης, ένας Έλληνας αναρχικός» (εκδόσεις Ηλέκτρα, Αθήνα 2005, της σειράς «Βίοι Αγίων»).

Α. Σύµφωνα µε το Xοσέ Βαλαδές (1901 – 1976), Μεξικανό ιστορικό συγγραφέα, ο Δηµήτριος Ροδοκανάκης, το έτος 1614, παντρεύτηκε την πριγκίπισσα Θεοδώρα Παλαιολογίνα, μοναδική κληρονόμο του Θεοδώρου Παλαιολόγου, έκτου νόµιµου κληρονόμου της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας…

Στο δεύτερο µισό του 19ου αιώνα, η διάδοχος οικογένεια βρισκόταν εγκατεστηµένη στο Λονδίνο. Οι Ροδοκανάκηδες που ήταν εγκατεστηµένοι εκεί ήταν τα αδέλφια Ιωάννης, Παντελής και Νικηφόρος. Ο Βαλαδές υποθέτει ότι ένας απ’ αυτούς πιθανόν να ήταν ο πατέρας του Πλωτίνου. Σ’ αυτό το βιογραφικό αναφέρονται έκτοτε όσοι ιστορικoί ασχολήθηκαν µε τον Πλωτίνο Κων/νου Ροδοκανάκη.

Β. Ο Τέος Ρόµβος µας λέει ότι υπάρχει µεγάλος αριθµός Αρχοντολογίων και Libro d’ Oro που αναφέρονται στη γενεαλογία Ροδοκανάκη: Κεντρική φιγούρα είναι ο πρίγκιπας Δηµήτριος, γεννημένος στην Ερµούπολη της Σύρου το έτος 1840. Αυτός ο Δηµήτριος Ροδοκανάκης κατέλαβε τη θέση αυτή µε την έκδοση του Aρχοντολογίου της οικογένειας Ροδοκανάκη, που ο ίδιος φιλοτέχνησε και στη συνέχεια φρόvτισε να εισαγάγει στις µεγαλύτερες βιβλιοθήκες της Ευρώπης.

Ο Τέος Ρόµβος αναζήτησε το Libro d’ Oro στην Εθνική Βιβλιοθήκη. Βρήκε εκεί το ογκώδες βιβλίο 1024 σελίδων που εκδόθηκε στη Σύρο το έτος 1900 από το τυπογραφείο Ρενιέρη – Πρίντεζη και περιέχει τη γενεαλογία της οικογένειας Ροδοκανάκη.

Το βιβλίο αυτό διαλαµβάνει ότι ο Δηµήτριος Ροδοκανάκης είναι πρίγκιπας και 15ος τιτουλάριος του βυζαντινού αυτοκρατορικού θρόνου. Προσθέτει ο Τέος Ρόµβος ότι αυτό το Libro d’ Oro είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένο µε σκοπό ν’ αποδείξει την πριγκιπική ιδιότητα του Δηµητρίoυ. Σύµφωνος κι ο Γάλλος νεοελληνιστής Εµίλ Λεγκράν (στο ιδιαίτερα επιθετικό, για τον πρίγκιπα, βιβλίο του «Dossier Rhodokanakis e tude critique de Bibliographie et d’ histoire Litteraire”) ενώ, όπως µας λέει ο Τέος Ρόµβος, οι ισχυρισµοί του Δημητρίου Ροδοκανάκη επαγίδευσαν και τον Μεξικανό ιστορικό Χοσέ Βαλαδές.

Γ. Ο Τέος Pόμβος, ψάχνοντας  µέσα σ’ ένα δάσος γενεαλογικών δέντρων, καταλήγει στα παρακάτω: Η οικογένεια Ροδοκανάκη ήταν µεγάλη ιστορική οικογένεια του Βυζαντίου που, µε την πτώση της Κωνσταντινούπολης, κατέφυγε στη Χίο. Εγκαταστάθηκε στον  «Κάµπο». Το 1566 η Χίος κατελήφθη από τους  Τούρκους, χωρίς όµως ν’ ανασταλεί η εικόνα της ευδαιμονίας και της αρχοντιάς που χαρακτήριζε το κοινωνικό προφίλ της.

Η ξακουστή πεντάδα του Κάµπου, απαρτιζόταν από τις οικογένειες Σκυλίτση, Αργέντη,  Μαυροκορδάτου, Πετροκόκκινου και Ροδοκανάκη. Η ανάπτυξη όµως κι η ευημερία του νησιού κράτησε µέχρι το 1822, τότε που οι Τούρκοι κατέπνιξαν τις επαναστατικές κινήσεις των κατοίκων της Xίoυ. Οι οικογένειες που γλίτωσαν τη σφαγή, σκορπίστηκαν στον ελλαδικό χώρο και στο εξωτερικό.

Ανάµεσα στους τελευταίους, ο Κωνσταντίνος Ροδοκανάκης σπούδασε γιατρός κι εργάστηκε στο Λιβόρνο. Προκειµένου να συνάψει γάµο πήγε στη Βιέννη και εκεί νυμφεύτηκε µε Ελληνίδα, αυστριακή υπήκοο.

Όταν ο Καποδίστριας κάλεσε τους Έλληνες του εξωτερικού να γυρίσουν στην πατρίδα τους, το νεαρό ζεύγος Ροδοκανάκη, υπάκουσε στην πρόσκληση. Έτσι στις 14 Οκτωβρίου του 1828 γεννήθηκε στην Αθήνα το παιδί τους, ο Πλωτίνος Ροδοκανάκης. Το σπίτι που εγκαταστάθηκαν ήταν ένα διώροφο στην Πλάκα. Ο µικρός Ροδοκανάκης το 1846 τελείωσε στην ελληνική πρωτεύουσα τις εγκύκλιες σπουδές του.

Η οικογένεια αναχώρησε από την Αθήνα το 1847 και έφτασε στην Ερµούπολη για να πάρει το πλοίο που θα πήγαινε στην Τεργέστη. Απ’ εκεί θα κατευθυνόταν στη Βιέννη για να σπουδάσει ο Πλωτίνος ιατρική. Στην Ερµούπολη συνάντησε τον εξάδελφό του Εμμανoυήλ Ροΐδη, που ήταν εσώκλειστος στο Λύκειο Ευαγγελίδη.

Ο Πλωτίνος Ροδοκανάκης, µετά τη λήψη του πτυχίου του, προτίµησε να ζήσει στο Μεξικό. Το µόνο αναµφισβήτητο σηµάδι της εκεί ύπαρξής του και της πορείας του, είναι τα βιβλία που έγραψε, η προσφορά του στην ιατρική µε βάση την οµοιοπαθητική κι η πολιτική δράση του, όπως προκύπτει από την αρθρογραφία του στις εφηµερίδες La Social και La Intemational.

Όλα τα κείµενά του απηχούν την ιδεολογία της Γαλλικής Επανάστασης, στην ειδικότερη έκφανσή της που προσδιορίζεται από τους Φoυριέ, Σαιν Σιµόν και Προυντόν. Βεβαίως, για την απόδοση µιας καθαυτό χριστιανικής, µιας υπερούσιας προσωπικότητας, όπως του Πλωτίνου Ροδοκανάκη, δεν αρκούσε, εκ των πραγµάτων, µια «βιογραφία» ή έστω ένα «ιστορικό µυθιστόρηµα». Το διαπιστώνει αυτό κι ο κατατοπιστικός πρόλογος του βιβλίου από τον Περικλή Κοροβέση.

Τι έπρεπε να γίνει; Έπρεπε να δουλέψει το φαντασιακό στοιχείο που υπάρχει σε κάθε αληθινό συγγραφέα. Έτσι ο Τέος Ρόµβος «συνάντησε» τον Πλωτίνο Ροδοκανάκη, κάτω από την ιδεατή σκεπή του Φoυριέ, του Σαιν Σιµόν και του Προυντόν. Και µέσα από τη διαίσθηση µιας νοηµατικής όσµωσης, τα βρήκαν! Δεν ήταν δυνατό να γίνει αλλιώς, έτσι µόνο θα µπορούσε να µας δοθεί ολοκληρωμένη η έκπαγλη προσωπικότητα Πλωτίνου του 19ου αιώνα.

Παραµένει, όντως, άγνωστο το πού, πώς και πότε πέθανε ο Πλωτίνος Ροδοκανάκης. Πέθανε πάντως τον ίδιο αιώνα µε τον Δηµήτριο Ροδοκανάκη. Ο τελευταίος ετάφη στην πρώτη των ελληνίδων πόλεων και, παρά το ότι αμφισβητείται έντονα η πριγκιπική του ιδιότητα, το περικαλλές µνηµείο του, φαντάζει ανάµεσα στα «Πλούσια» του νεκροταφείου της Ερµούπολης.

Δεν θα πάρουµε θέση αν ο Δηµήτριος µπορούσε ή όχι να αποκαλείται πρίγκιπας. Όσο όµως αυτό είναι αμφιλεγόμενο, τόσο είναι βέβαιο ότι πραγματικός πρίγκιπας ήταν ο Πλωτίνος Ροδοκανάκης. Πρίγκιπας του πνεύματος και των ιδεών. Και ας µη µου πουν ότι ο Πλωτίνος δεν έχει επιτύμβιο µνηµείο, διακοσμημένο µε θυρεό κάπoιας δυναστείας ή κράτους ή αρχοντικής οικογένειας ή ότι δεν έχει ούτε κι ένα σβησμένο από την βροχή επιτάφιο µαρµαράκι.

Γιατί έχει, στη µνήµη των επιζώντων, εκείνο που έγραψε ο µεγαλύτερος ιστορικός του κόσµου: Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος!

εφημ. Κοινή Γνώμη, 4 Απριλίου 2006