Κριτική

ΠΛΑΝΟΣ ΔΡΟΜΟΣ

του Κώστα Σταματίου 

Τρία μέρη, «Φυγές» τα λέει ο άγνωστός μου κ. Ρόμβος, με πολλά κεφάλαια – επιστολές το καθένα. Στην ουσία, μια αλληλογραφία, που μόνο στο τέλος «συμπλέκεται». Ένας άντρας ταξιδεύει. Ζαΐρ, Καμερούν, ύστερα Περσία, Αφγανιστάν, Ινδία, Νεπάλ και πάλι Κεντρική Αφρική. Σαραντάρης; Πάντως, με γένια, πρώην των Εξαρχείων, σίγουρα. Γράφει για τη ζωή του έξω, για όσα βλέπει, μαθαίνει και παθαίνει, για τους Μαύρους ή τους Ασιάτες, για θηρία της ζούγκλας, για συνουσίες και ναρκωτικά, για ναρκωτικά και συνουσίες. Του απαντάει η κοπέλα – μάλλον νέα, πάντως νεότερη – που ξέμεινε στα Εξάρχεια και τραβιέται σαν το λάστιχο, από παρέα σε παρέα, από κρεβάτι σε κρεβάτι, και χάμω και στα όρθια, και στο Άμστερνταμ άμα λάχει, φτάνει μονάχα να έχει την «δόσιν ημών την επιουσίαν». Το χάος. το ξέσκισμα. Σιγά σιγά, ούτε καν αυτοϊκανοποιείται με τίποτα! …

Γράψιμο αγκομαχητό, καταστάσεις φοβερές, απίθανες.

Το συμπέρασμα: μέσα στο γενικό, το παγκόσμιο ξεχαρβάλωμα, ίσως πιο ζούγκλα είναι η Αθήνα από την αληθινή (αλλά «αυτορρυθμιζόμενη» από τη φύση) ζούγκλα της Αφρικής!… Άνεση στη γραφή. Μαστοριά. Το περιεχόμενο ανατριχιαστικό; Φωτογραφία του κόσμου μας … 

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ

 

 

ΠΛΑΝΟΣ ΔΡΟΜΟΣ. Στην αρχή ξεκίνησε σαν µια θύελλα …

 Του Λεωνίδα Χρηστάκη 

Διατηρώ την εντύπωση ότι η πρωτοπορία στην πρόζα, την ελληνική γραφή, αντιπροσωπεύτηκε φέτος, το 1988, από το βιβλίο των εκδόσεων Απόπειρα: «ΠΛΑΝΟΣ ΔΡΟΜΟΣ» του 43χρονου συγγραφέα Τέου Ρόµβου. Ο συγγραφέας, ενώ πρόπερσυ το βιβλίο του Τρία φεγγάρια στην πλατεία το εξέδωσε σε δικό του εκδοτικό φορέα: «ο σκύλος που κλαίει», φέτος είχε την καλωσύνη να δώσει τις πρόζες αυτές του Πλάνου Δρόµου, στις γνωστές εκδόσεις ΑΠΟΠΕΙΡΑ πιστεύοντας ότι ο εκδοτικός αυτός οίκος, έχοντας εκδώσει και κυκλοφορήσει βιβλία του Μπάρροουζ, του Κουτρουµπούση, του Μπουκόφσκη και πολλών άλλων –μεταξύ των οποίων και του γράφοντος- θα εναρµονίζονταν καλύτερα στις απαιτήσεις εκείνων των αναγνωστών που διαβάζουν επεισοδιακή λογοτεχνία και περιπετειώδεις πρόζες. Κατά την άποψή µου, οι πρόζες του Ρόµβου ξεπερνούν αυτόν τον συλλογισµό, διότι είναι περισσότερο -τα θέµατά του- κοιταγµένα σε βάθος και, γιατί ακόμη βρίσκονται µετά την εποχή της µόδας της µπητ ή της µπουκοφσκικής γραφής, έχοντας το βάσανο της προανάγνωσης αυτών των κειμένων που υπήρξε και ο πρώτος μεταφραστής τους στην ελληνική γλώσσα.

Το προηγούμενο βιβλίο του, Τρία Φεγγάρια στην Πλατεία, ανήκει σε κείνη τη κατηγορία των tales, δηλαδή των προσωπικών ιστοριών, που µε πολλή γοητεία αφηγείται ο Ρόµβος και που αφορούν -ως ένα µεγάλο µέρος- τα Εξάρχεια. Ο «Πλάνος Δρόµος» χωρίζεται σε τρείς Φυγές που όλες µαζί χωρίζονται σε 25 µέρη, όπου στο καθένα µέρος υπάρχει ένας χείµαρρος καταστάσεων και περιγραφών µνηµών κοσµοπολιτικού στρες, που ξεπερνά την λογική των tales και, ακριβώς γι’ αυτό το βιβλίο είναι στερεότερο από πολλές πρόζες του Μπουκόφσκη. Ακόμη, στις περιγραφές του Πλάνου Δρόμου παρεμβαίνει εκτός από τη διήγηση, και ο προσωπικός-νοητικός συλλογισμός που κάνει το κείμενο να πλησιάζει ή και να ταυτίζεται µε τον αναγνώστη, όπως: 

Μοναδικές στιγμές που προβάλλονται µε αργή /κίνηση στην οθόνη της µνήµης, χρωµατισµένες/
κι αποτυπωµένες µε τα αυθεντικότερα/υλικά του µυαλού µου, που έζησε/τον πυρετό του πλησιάσµατός µας,/της ένωσής µας/και που µέτραγε µόνο τους βαθµούς/ της κάψας που µας έκαιγε.

Το βιβλίο πληµµυρίζεται από ένα πάθος σύγχρονης λεξιλογίας κι’ αποτελεί ίσως, µια από τις µοναδικές ελληνικές γραφές ενημέρωσης πάνω σε ιδιωµατισµούς διαφόρων μειονοτήτων, που είτε υφίστανται, είτε χάθηκαν, αλλά που µας άφησαν τον λεκτικό τους πλούτο, σπάζοντας µ’ αυτόν τον τρόπο την ακαδημαϊκή και πολλές φορές την µητρική οµιλία και κατ’ ακολουθία την γραφή, εάν καταφύγουµε στους φιλοσόφους της Φρανκφούρτιας Σχολής, που λένε ότι προηγήθηκε η οµιλία της γραφής. Η ανάγνωσή του πλουτίζει την σπείρα του εγκεφάλου του αναγνώστη και σε βάζει µέσα σε έγκαβλες περιπέτειες και σε ξανοίγει σ’ ένα πέλαγος καταστάσεων, που κάποτε ή κι’ εκείνη τη στιγμή, θα ήθελες να τις ζήσεις.

Ο Ρόµβος, γεννημένος στην Αθήνα το 1945, σπούδασε κινηματογράφο στην Γαλλία και Γερμανία όπου και έζησε από το 1961 ως το 1974. Έρχεται μετά τη μεταπολίτευση στην Αθήνα κι’ ανοίγει ένα βιβλιοπωλικό στέκι: Οκτάπους Πρες, όπου γίνεται -ο χώρος- πρόξενος γέννησης διαφόρων παράξενων ιδεών, ενώ την ίδια χρονιά, το 1976, εκδίδει το βιβλίο του ΤΗΛΕΦΥΜΑΤΙΩΣΗ µε δικά του ποιήματα και µεταφράσεις µπητ, αµερικάνων και γερµανών ποιητών. Το 1980 – 81 εκδίδει το αποκλειστικό αντιθεαµατικό και κόµικ περιοδικό ΤΡΥΠΑ και πρόπερσυ το: ΤΡΙΑ ΦΕΓΓΑΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ. Στα τελευταία τεύχη του περιοδικού ΙΔΕΟΔΡΟΜΙΟ, έγραφε ελληνικές πρόζες µε τον τίτλο: στο Βορά και στο Νότο.

Τώρα ζει στο Δυτικό Βερολίνο, ενώ από το 1982 ως το 1985 έζησε στην Κινσάσα του Ζαΐρ, της Αφρικής. 

 Περιοδικό ΒΙΒΛΙΟΦΑΓΙΑ, Νοέμβρης 1988

 

Για τον Πλάνο Δρόμο διαβάστε επίσης  εδώ μια μικρή παρουσίαση που έκανε το περιοδικό ΚΛΙΚ το Σεπτέμβρη του 1988